Gwahoddwyd Ceri Bird, Rheolwr Gwasanaeth ar gyfer y Blynyddoedd Cynnar yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Blaenau Gwent, i gyflwyno yng Nghynhadledd Bwydo ar y Fron Genedlaethol Iechyd Cyhoeddus Cymru – 'Bright Spots' – yn arddangos llwyddiant rhyfeddol ymgyrch 'Dewch i Fwydo ar y Fron Blaenau Gwent'.
Wedi'i lansio yn 2024, pan gofnododd Blaenau Gwent rai o'r cyfraddau bwydo ar y fron isaf yng Nghymru a'r DU (tua 42%), mae'r ymgyrch wedi mynd o nerth i nerth — wedi'i gyrru gan leisiau, profiadau ac angerdd mamau lleol.
Cynlluniwyd yr ymgyrch 'Dewch i Fwydo ar y Fron Blaenau Gwent' gan famau Blaenau Gwent, ar gyfer mamau Blaenau Gwent. Mae wedi cael ei harwain yn falch gan y gymuned, gyda mamau lleol yn hyfforddi fel cefnogwyr cyfoedion i roi cyngor, anogaeth a chyfeillgarwch i eraill ar eu teithiau bwydo ar y fron. Mae'r cefnogwyr cyfoedion hyn bellach yn cynnal grwpiau cymorth rheolaidd a sesiynau galw heibio cymunedol ar draws y fwrdeistref.
Mae gan Flaenau Gwent hefyd 35 o adeiladau cyhoeddus a busnesau preifat wedi cofrestru i ddweud bod croeso i famau fwydo ar y fron ar eu safle, sef y nifer uchaf o safleoedd ar draws y 5 Awdurdod Lleol yng Ngwent – Cynllun Croesawu Bwydo ar y Fron Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan.
Mae ffigurau diweddar yn dangos cynnydd sylweddol yng nghyfraddau bwydo ar y fron ar draws y flwyddyn gyfan, gyda rhai misoedd yn cyrraedd 60–62% ac yn cyrraedd cyfartaledd cenedlaethol Cymru. Mae hyn yn golygu bod mwy o famau ym Mlaenau Gwent bellach yn dewis bwydo ar y fron nag sydd ddim, gan nodi cam eithriadol ymlaen wrth wella canlyniadau'r blynyddoedd cynnar a lleihau anghydraddoldebau iechyd ar draws y fwrdeistref.
“Rydym yn hynod falch o'r hyn y mae ein mamau, tîm staff, a phartneriaid cymunedol wedi'i gyflawni mewn cyfnod mor fyr ac roeddwn yn falch iawn o arddangos hyn yn y Gynhadledd Genedlaethol” meddai Ceri Bird, Rheolwr Gwasanaeth, Cyfarwyddiaeth Plant, Pobl Ifanc a Theuluoedd. “Mae'r ymgyrch hon yn ei dyddiau cynnar o hyd, ond mae eisoes yn trawsnewid cenedlaethau, diwylliant, hyder, a chymorth cymunedol o amgylch bwydo ar y fron ym Mlaenau Gwent. Ein nod yw parhau i ymgorffori'r newid cenedliadol hwn fel bod pob babi yn cael y dechrau gorau mewn bywyd, mae ein babanod yn haeddu hyn.”
Pam Mae Bwydo ar y Fron yn Bwysig
Mae bwydo ar y fron yn cynnig manteision iechyd pwerus i'r fam a'r babi:
- Mae babanod sy'n cael eu bwydo ar y fron yn llai tebygol o ddatblygu heintiau, asthma, gordewdra yn ystod plentyndod, a diabetes math 2.
- Mae bwydo ar y fron yn cefnogi datblygiad iach yr ymennydd ac yn helpu i adeiladu system imiwnedd babi.
- Mae gan famau sy'n bwydo ar y fron risg is o ganser y fron a'r ofari, diabetes math 2, a chlefyd y galon.
- Mae bwydo ar y fron hefyd yn cefnogi bondio emosiynol, gan helpu'r fam a'r babi i deimlo'n dawelach ac yn fwy cysylltiedig.
Cefndir
Mae ymgyrch 'Dewch i Fwydo ar y Fron Blaenau Gwent' yn rhan o ymrwymiad ehangach y Cyngor i sicrhau bod gan bob plentyn y dechrau gorau mewn bywyd, mewn partneriaeth â Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, Iechyd Cyhoeddus Cymru, a Strategaethau Blynyddoedd Cynnar a Thlodi Plant Llywodraeth Cymru.
Mae'r ymgyrch yn parhau i dyfu trwy ddigwyddiadau cymunedol, hyrwyddo cyfryngau cymdeithasol, a rhwydweithiau cyfoedion mam-i-fam, gyda'r uchelgais o wneud bwydo ar y fron yn rhan weladwy, gefnogol, a dathlu bywyd bob dydd ym Mlaenau Gwent.