Mae Cyngor Blaenau Gwent yn archwilio 'Bargen' newydd gyda'i gymunedau ac yn y Cwm mae grŵp o drigolion yn ymgorffori hyn drwy ddod at ei gilydd i ffurfio Tasglu Llifogydd.
Ar ôl cael eu taro'n wael gan lifogydd yn ystod Storm Bert flwyddyn yn ôl, yn ysbryd 'Y Fargen' mae grŵp o drigolion yn gweithio law yn llaw â'r Cyngor ar wydnwch cymunedol ac ymateb i ddigwyddiadau.
Mae'r Tasglu yn dod â phobl o wahanol gefndiroedd a sgiliau gwahanol ynghyd ond gydag un genhadaeth gyffredin: cael eu grymuso i gefnogi eu cymuned ar adegau o angen.
Mae'r aelodau wedi cael eu hyfforddi i weithredu Stiwt Cwm fel Canolfan Argyfwng Cymunedol (wedi'i brofi gydag ymarfer byw), wedi helpu i ddosbarthu sachau llifogydd a ddarparwyd gan y Cyngor i drigolion lleol, a byddant hefyd yn cael eu hyfforddi ar sut i ddefnyddio pympiau sydd wedi'u storio'n lleol i gael gwared ar ddŵr llifogydd. Maent hefyd yn cadw llygad ar ddraeniau lleol yn ystod glaw trwm, yn cwrdd yn rheolaidd ac yn defnyddio grŵp WhatsApp i gyfathrebu'n gyflym ac yn effeithiol â'i gilydd.
Meddai llefarydd ar ran Tasglu Llifogydd Cwm, Sallie Jones:
"Roedd ein pentref yn llanast ar ôl stormydd y llynedd, a dydyn ni ddim eisiau gweld hynny'n digwydd eto. Mae angen i rywbeth cadarnhaol ddod allan o bob peth negyddol, felly ganwyd y Tasglu. Rydyn ni eisiau gwneud beth bynnag y gallwn ni ei wneud, mewn partneriaeth a gyda chefnogaeth gan y Cyngor, i gefnogi ein cymunedau yn ystod argyfwng."
Mae'r cynghorwyr lleol George Humphreys a Derrick Bevan hefyd ar y Tasglu. Maen nhw'n dweud:
"Dyma beth yw gwir ystyr Y Fargen - trigolion wedi’u grymuso a'r Cyngor yn gweithio gyda'i gilydd er lles eu cymuned. Da iawn i bawb sy'n ymwneud â'r grŵp a'r rhai nad oedden nhw’n gallu bod yno ar gyfer y llun, Jeff Robins, Mark Williams, Kirsty, Dale ac Alison."
Meddai'r Cynghorydd Tommy Smith, Aelod Cabinet Cyngor Blaenau Gwent dros Gymdogaethau a'r Amgylchedd:
"Mae atal llifogydd rhag digwydd eto yn parhau i fod yn brif flaenoriaeth i ni, ac mae dros £900,000 wedi'i fuddsoddi ym Mlaenau Gwent eleni. Yn ogystal â chyllid, rydyn ni hefyd yn gweithio'n agosach gyda chymunedau ar gynllunio a gwytnwch.
"Y gwaith rydyn ni'n ei wneud gyda Thasglu Llifogydd Cwm yw'r union beth rydyn ni am ei gyflawni drwy Fargen Blaenau Gwent. Rydyn ni eisiau gwneud pethau'n wahanol trwy wrando ar ein trigolion a'u hanghenion a gweithio gyda nhw i wneud eu cymunedau y gorau y gallan nhw fod. Edrychwn ymlaen at barhau i weithio gyda thrigolion Cwm ac ymestyn y dull hwn i gymunedau o amgylch Blaenau Gwent."
Mae cyllid sylweddol wedi’i roi ar gyfer gwaith atal llifogydd yn y Cwm ers Storm Bert ym mis Tachwedd 2024, pan ddatgysylltwyd y pentref gan lifogydd. Mae hyn wedi cynnwys gwelliannau mawr i brif gwlfer, gwaith draenio ac ailwynebu ffordd, a mesurau ychwanegol a nodwyd trwy adborth preswylwyr. Mae synhwyrydd newydd hefyd yn monitro lefelau dŵr ar y cwlfer newydd.
Mae Bargen Blaenau Gwent yn ffordd newydd o weithio gyda chymunedau - contract cymdeithasol rhwng y cyngor, trigolion a phartneriaid. Mae'n nodi gweledigaeth gyffredin ar gyfer bwrdeistref decach, iachach a mwy gwydn - un lle mae anghydraddoldebau iechyd yn cael eu datrys a phob preswylydd yn cael ei rymuso i ffynnu.
Ar hyn o bryd mae'r Cyngor yn cynnal cam cyntaf o ymgysylltu ar sut y gallai Bargen Blaenau Gwent edrych. Mae'r ymgynghoriad yn gofyn i bobl beth sy'n dda am eu cymuned, sut y gellid ei gwella a sut y bydden nhw’n barod i chwarae rhan. Mae'r arolwg yn rhedeg tan 31 Rhagfyr. Gallwch gymryd rhan yma.
