Cyrhaeddwyd carreg filltir hir-ddisgwyliedig ym maes addysg cyfrwng Cymraeg a gofal plant, yn gynharach eleni gydag agoriad Tŷ Chwarae,
meithrinfa ddydd newydd sbon yn Ebwy Fawr. Fel y feithrinfa gyfrwng Cymraeg gyntaf ym Mlaenau Gwent, mae ei lansiad yn gam balch a blaengar ymlaen - un sydd eisoes yn creu galwadau am fwy o leoliadau o'r fath ledled y sir.
Dechreuodd y daith gydag Asesiad Digonolrwydd Gofal Plant 2017, a ddatgelodd fwlch dybryd mewn gofal plant cyfrwng Cymraeg yn y rhanbarth. Ar y pryd, dim ond tair o'r pedair ardal cynllunio cymunedol oedd â darpariaeth gofal plant yng Nghymru— doedd dim yn Ebwy Fawr. Cyfeiriodd rhieni at ddiffyg opsiynau Cymraeg lleol ac oriau meithrin cyfyngedig fel rhwystrau mawr i ddewis llwybr cyfrwng Cymraeg i'w plant.
Er mai dim ond 1% o blant lleol oedd o aelwydydd Cymraeg eu hiaith yn bennaf, a 6% o gartrefi dwyieithog, mynegodd 55% o rieni a ymatebodd i'r arolwg digonolrwydd gofal plant, awydd i'w plant ddod yn ddwyieithog. Fodd bynnag, dim ond 8% oedd yn bwriadu cofrestru eu plant mewn ysgolion cyfrwng Cymraeg—gan dynnu sylw at yr angen am ddarpariaeth blynyddoedd cynnar hygyrch i gefnogi'r dyhead hwnnw.
Dechreuodd cynllunio ar gyfer Tŷ Chwarae o ddifrif yn 2018. Daeth y feithrinfa yn rhan o weledigaeth ehangach i gymryd lle ysgol Glyncoed ac alinio â nod Llywodraeth Cymru i gyd-leoli lleoliadau addysg a gofal plant. Gyda chais cyllid cyfalaf llwyddiannus, ac er gwaethaf oedi sy'n gysylltiedig â Covid, cwblhawyd adeiladau'r ysgol a'r feithrinfa erbyn Hydref 2024.
Yn dilyn proses ddethol drylwyr, dewiswyd darparwr cyfrwng Saesneg uchel ei barch yn Ebwy Fawr i redeg y gwasanaeth, yn seiliedig ar eu hanes profedig a'u hymrwymiad cryf i ddatblygu meithrinfa cyfrwng Cymraeg cwbl. Gyda chefnogaeth gan y Mudiad Meithrin a'r awdurdod lleol, buddsoddodd y darparwr i hyfforddi staff sy'n siarad Cymraeg ac uwchsgilio eraill, gan gynnwys ymweld â lleoliad Torfaen a oedd wedi trosglwyddo o'r Saesneg i'r Gymraeg.
Ers agor ei ddrysau, mae Tŷ Chwarae wedi ffynnu - croesawu nifer cynyddol o deuluoedd a meithrin sgiliau Cymraeg plant mewn amgylchedd ymgolli, cefnogol. Mae'r llwyddiant wedi bod mor amlwg, mae staff Cymraeg newydd eisoes wedi'u recriwtio i ateb y galw cynyddol.
Mae lansiad y feithrinfa wedi'i amseru'n berffaith ag agoriad Ysgol Gymraeg Tredegar ym mis Hydref, gan ymuno ag Ysgol Bro Helyg fel un o ddwy gynradd cyfrwng Cymraeg y sir—gyda darpariaeth uwchradd ar y gorwel. Mae'n gyfnod ysbrydoledig i addysg Gymraeg a gofal plant ym Mlaenau Gwent.
Llongyfarchiadau i bawb sy'n cymryd rhan—mae eich ymroddiad yn llunio dyfodol bywiog, dwyieithog i'r genhedlaeth nesaf.
I gael rhagor o wybodaeth am addysg cyfrwng Cymraeg, dilynwch y dolenni isod:
Ty Chwarae:
https://www.facebook.com/profile.php?id=61567334696509
https://www.dewis.wales/ResourceDirectory/ViewResource.aspx?id=40363
Mudiad Meithrin:
Gwybodaeth o'n tudalen Cyngor:
https://www.blaenau-gwent.gov.uk/cy/preswylwyr/ysgolion-a-dysgu/bod-yn-ddwyieithog-1/